Artikel 17: een uploadfilter?
In de aanloop naar de definitieve versie van de richtlijn is er veel gezegd en geschreven over het huidige artikel 17 (artikel 13 onder vorige tekstversies). Het artikel kreeg de naam “uploadfilter” omdat de bepaling online platformen zou verplichten alle content te filteren die door hun gebruikers wordt geüpload. De term verdient echter enige nuancering. Bovendien houdt de bepaling meer in dan alleen een filterverplichting.
Wijziging in aansprakelijkheid online platforms
Onder het huidige recht verrichten online platforms zelf geen auteursrechtelijk relevante handeling wanneer hun gebruikers beschermde content uploaden. De aanbieder hoeft dus geen voorafgaande toestemming te vragen aan de rechthebbenden. Platforms zijn ook niet aansprakelijk voor eventuele inbreukmakende content van hun gebruikers, zolang ze niet weten van de inbreuk en bij kennis daarvan de content zo snel mogelijk verwijderen (notice and takedown). Deze vrijwaring van aansprakelijkheid volgt uit artikel 14 van de Europese E-Commerce Richtlijn en is in Nederland neergelegd in artikel 6:196c Burgerlijk Wetboek.
Onder artikel 17 van de nieuwe richtlijn gaat dit veranderen. Het beschikbaar stellen van beschermde content die door gebruikers is geüpload, wordt aangemerkt als een zelfstandige openbaarmaking door het platform. Het platform maakt dus auteursrechtinbreuk als geen toestemming is verkregen van alle rechthebbenden op de content. Het platform kan hieraan slechts ontkomen wanneer is voldaan aan een aantal verplichtingen.
|
|
|
Wat zijn de nieuwe regels?
|
|
1. Voorafgaande toestemming
Toestemming kan worden verkregen door een licentieovereenkomst te sluiten met de relevante rechthebbenden. In de praktijk zal het sluiten van licenties met alle rechthebbenden in veel gevallen echter moeilijk zijn. Vaak zal niet duidelijk zijn wie er allemaal rechten kunnen claimen. Voor sommige content, zoals muziek, zijn licenties waarschijnlijk eenvoudiger te sluiten omdat een groot deel van de rechten door collectieve beheersorganisaties wordt beheerd. Maar voor bijvoorbeeld videocontent, waar het verdienmodel is gebaseerd op exclusiviteit, zal het bijna onmogelijk zijn.
2. Verplichtingen als toestemming ontbreekt
Een aanbieder kan een online contentplatform onder de richtlijn echter toch zonder toestemming aanbieden, indien aan drie voorwaarden is voldaan:
- Het platform heeft zich naar behoren ingespannen om toestemming te verkrijgen. Hoe moet worden voldaan aan deze inspanningsverplichting is nog onduidelijk. Maar platforms hoeven niet met elk aanbod van rechthebbenden akkoord te gaan. Rechthebbenden zullen eerlijke, redelijke en non-discriminatoire voorwaarden moeten hanteren voor licenties.
- Het platform heeft zich naar behoren ingespannen om inbreukmakende content te weren. Ook de precieze reikwijdte van deze verplichting is nog onduidelijk. Verondersteld wordt dat platforms een bepaalde vorm van een uploadfilter moeten gebruiken. Rechthebbenden zullen daarvoor de noodzakelijke informatie moeten aanleveren zodat het platform daadwerkelijk in staat is te filteren (zoals content fingerprints).
- Het platform treedt voortvarend op om inbreukmakende content te verwijderen of ontoegankelijk te maken. De aanbieder moet een effectief mechanisme implementeren om inbreukmakende content te verwijderen. Bij inbreuk moet de content niet alleen na een melding prompt worden verwijderd (notice and takedown) maar ook verwijderd blijven (notice and staydown).
3. Klachtenregeling
De filterverplichting zal er mogelijk toe leiden dat bepaalde content (automatisch) ten onrechte ontoegankelijk wordt gemaakt, zoals wanneer er een beperking op het auteursrecht van toepassing is (zoals bij een parodie of citaat). Voor gebruikers moet daarom de mogelijkheid bestaan een klacht in te dienen tegen verwijdering van toegestane gebruiksvormen van de content. De richtlijn verplicht platformaanbieders daarom een doeltreffende klachtenregeling te implementeren.
4. Algemene voorwaarden
Tot slot moeten platformaanbieders hun gebruikers in hun algemene voorwaarden informeren over het bestaan van beperkingen op het auteursrecht. Bij bepaalde gebruiksvormen, zoals een parodie of een citaat, is het delen van beschermde content namelijk wel toegestaan.
|
|
|
Gelden deze regels ook voor u?
|
|
Hoofdregel
Artikel 17 geldt voor platforms die als hoofddoel hebben om grote hoeveelheden (auteursrechtelijk) beschermde werken voor gebruikers toegankelijk te maken of op te slaan. Auteursrechtelijk beschermde werken zijn bijvoorbeeld literatuur, foto’s, films, muziek, games en nieuwsartikelen. Maar ook andere werken kunnen beschermd zijn zoals productomschrijvingen, presentaties, leermiddelen, instructies of handleidingen.
Wat precies onder ‘grote hoeveelheden’ moet worden verstaan is nog niet duidelijk. Het artikel is alleen van toepassing als het platform de content organiseert en promoot met winstoogmerk.
Uitzonderingen
Artikel 17 geldt slechts in beperkte mate voor ‘nieuwe’ platforms, die korter dan 3 jaar bestaan en minder omzet behalen dan 10 miljoen euro per jaar. De filterverplichting genoemd onder 2(b) is dan niet van toepassing. Afhankelijk van het aantal unieke bezoekers in de EU is wel een effectieve notice and takedown-procedure of aanvullend ook een notice and staydown-procedure vereist.
Expliciet uitgezonderd zijn non-profit encyclopedieën (Wikipedia), non-profit educatieve en wetenschappelijke archieven, aanbieders van elektronische communicatiediensten (zoals internet access providers en telecomproviders), online marktplaatsen (eBay) en bepaalde clouddiensten.
|
|
1. De Europese Commissie zal een handleiding publiceren waarin de praktische invulling van artikel 17 nader zal worden uitgewerkt.
2. De Nederlandse regering zal waarschijnlijk al in juni 2019 een wetsvoorstel publiceren.
3. Direct bij publicatie start een online consultatieronde van 4 weken: iedereen die dat wil kan dan een reactie geven op het wetsvoorstel. De lidstaten hebben relatief veel ruimte voor eigen invulling. Er kan dus nog invloed worden uitgeoefend op de nationale wetgeving.
4. De planning is dat het wetsvoorstel eind 2019 of begin 2020 naar de Tweede Kamer wordt gestuurd. Ook dan zijn er dus mogelijkheden om het wetgevingsproces te beïnvloeden.
5. De richtlijn dient uiterlijk 7 juni 2021 door alle lidstaten in nationale wetgeving te zijn geïmplementeerd.
De uitwerking van de nieuwe regels kan per lidstaat verschillen. Dat is een aandachtspunt indien u actief bent in verschillende lidstaten.
|
|
De komende maanden zal meer duidelijk worden over de uitwerking van de richtlijn. U kunt zich alvast voorbereiden door de volgende vragen te beantwoorden:
- Valt u onder de richtlijn of kunt u een beroep doen op de uitzonderingen?
- Bij wie moet u toestemming vragen voor de content op uw platform? Is er een collectieve beheersorganisatie die de rechten beheert? Zo ja, dan kunt u alvast verkennen op welke wijze licenties gesloten worden en wat daarvan de kosten zijn.
- Wilt u inhoudelijk reageren op het komende wetsvoorstel? Wat is dan de zienswijze die u naar voren wilt brengen?
Wij houden u graag op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen over artikel 17 en de overige onderdelen van de nieuwe auteursrechtrichtlijn. Mocht u al vragen hebben dan kunt u contact opnemen met Douwe Linders, Nina Lodder of Jesse Vermeij.
|
|
|
|
|
|
|
