VeertigVragen #33. Houdt God van vrouwen?
Beste <<Naam>>. Tijdens de Vastentijd behandel ik elke dag een vraag van een lezer. Vandaag gaat het over vrouwen.
"Valt uit het Oude Testament op te maken dat God de positie van de vrouw in deze periode uit de geschiedenis eigenlijk wel passend vond, of in elk geval een minder urgent onrecht dan de feministische christen zou willen?"
|
|
Beste "Semper Femina",
soms is de Bijbel wat minder snel met het bevorderen van emancipatie of gerechtigheid dan ik zou willen. Dat heeft voor een goed deel te maken met de tijd en cultuur waarin de Bijbel is geschreven. Sommige issues waren nog niet echt bespreekbaar, zoals een homohuwelijk. Klimaatproblematiek was nog amper aanwezig of bekend. Het volk van Israël wordt uit de slavernij bevrijd, maar mag vervolgens zelf wel slaven houden. Massa-immigratie en landsgrenzen werkten anders dan nu.
Zo ook de vrouw in de Bijbel. Het boek spreekt over de positie van de vrouw vanuit de context die de Bijbelschrijvers nu eenmaal hadden. Een groot deel van de Bijbelboeken zal door mannen zijn geschreven. We kunnen speculeren dat Prediker en Hebreeën van een vrouw waren, om maar wat te noemen, maar dan ontkom je alsnog niet aan het feit dat de canon grotendeels van mannen komt. Een vrouw noemde haar man 'heer' in de Hebreeuwse Bijbel. Dat kwam in reformatorische trouwformulieren terecht die vandaag nog gebruikt worden. De vrouw werd als tweede geschapen in een van de scheppingsverhalen. In een brief die op Paulus' naam staat wordt dat plagend aangehaald om te stutten dat de vrouw niet moet spreken in de christelijke samenkomst. Zo kunnen we nog even verdergaan. Doen we dat? Liever niet, ik begin liever andersom.
[tekst gaat onder het plaatje verder]
|
|
Volgens mij barst de vrouwelijke emancipatie namelijk bijna uit haar voegen in sommige Bijbelverhalen. Je zou er bijna overheen lezen als je met de mannelijke blik door 't boek raast, maar ze zijn overal. Hadden er meer vrouwen aan de boeken meegeschreven, dan waren ze duidelijker aanwezig - nu is het onze taak om hen actief uit te lichten. Ik doe dat graag tijdens lezingen en preken.
Exodus staat bekend als het verhaal van Mozes, de grote man, versus farao, de grote man. Maar farao krijgt niet eens een naam in het boek. De vroedvrouwen van Mozes wel: Sifra en Pua, schoonheid en schittering. Doordat zij de machtigste man op aarde durven trotseren, blijven vele Hebreeuwse baby's in leven. Zo ook Mozes. Dan zijn er nog Mozes' moeder (Jochebed) en zus (waarschijnlijk Mirjam), die hem redden door hem op een arkje in de rivier te leggen. En er is de prinses van Egypte, die tegen het gebod van haar vader in een Hebreeuws jongetje uit de Nijl redt. Mozes' genesis is het verhaal van vele zelfstandig handelende, dappere vrouwen.
Deborah, wat dacht je van haar? In een tijd waarin niemand het leger durft te leiden of recht durft te spreken gooit zij heur haar los in de strijd én houdt ze rechtszittingen onder een palmboom. De vijand wordt verslagen, mede door hulp van een andere vrouw - Jaël, die hem eerst moederlijk in haar tent toelaat, en dan een tentpin door z'n slaap ramt. Zoals ook de tiran Abimelech een paar hoofdstukken later door toedoen van een vrouw overlijdt (zij gooit een maalsteen op z'n hoofd).
We hebben Ruth, Rispa, Abigaïl, Achsa, en nog talloze andere vrouwen die een grote rol in Bijbelverhalen spelen - en een andere rol dan ze in de alledaagse maatschappij mochten spelen, wellicht.
Ten tijde van Jezus was het aantal vrouwen in de (voor)christelijke kerk erg groot. Denk aan mijn favoriete Marta en Maria. De kerk was niet ontstaan zonder de Maria's die de opstanding voor 't eerst verkondigden. De vrouwen die grote rollen speelden in de verspreiding en onderhouding van het piepjonge christendom.
'In Christus is er man noch vrouw', schrijft Paulus in de Galatenbrief.
Wil God haar klein houden?
Nee, zou ik zeggen: de emancipatie diende zich al aan in de Bijbelverhalen, maar kon er niet helemaal doorheen breken zolang onze heilige boeken door mannen werden geschreven, gelezen en uitgelegd - en zolang zij onze kerken leidden. Des te groter is onze verantwoordelijkheid nu om haar rol in de Bijbel op te poetsen en naar voren te brengen - en haar rol in de kerk vandaag te herstellen tot wat die rol zou moeten zijn.
Meer, meer, meer!
|
|
|
|
|
