VeertigVragen #40. Wat als het stil blijft?
Goedemorgen <<Naam>>. Het is Paasmorgen! Liturgisch een goede dag voor iedereen die iets met Jezus heeft. Goede kans dat jij ook tot die groep behoort.
Nu we Stille Zaterdag zijn doorgekomen, is het feest in de kerk. In deze mailreeks heb ik echter besloten om het nog één dag over stilte te hebben. Omdat het gevoelsmatig niet voor iedereen Pasen is. De laatste lezersvraag die ik behandel gaat daarover.
Voordat we verdergaan: het blijft voortaan stil tussen ons. Ik stuur hierna geen enkele mail meer naar deze lijst. Maar ik zou het jammer vinden als we elkaar uit het oog verliezen, <<Naam>>.
Zo kunnen wij in contact blijven:
|
|
Verder gebruik ik deze ruimte graag om iedereen te bedanken die deze mailreeks heeft gesteund. Sommigen door leuk te reageren en door hun vragen in te sturen. Sommigen door ze steeds door te sturen naar anderen of te delen op sociale media. Sommigen met (dagelijkse of incidentele) tikkies van 1 euro, sommigen met grote eenmalige giften. Ik heb jullie namen allemaal langs zien komen en ben dankbaar.
Heb je nog niet gesteund en wil je dat alsnog doen?
|
|
- Je kunt nog een vrije gift doen, klik hier
- Koop mijn boek 'God en ik' - het eBook is per heden in de aanbieding tussen Pasen en Pinksteren! klik hier
- Nodig me uit voor een lezing - beantwoord deze mail
|
|
|
Dit is de vraag van vandaag, de laatste in de reeks van veertig. Dank voor het volgen, <<Naam>>, het was intensief maar ook mooi om dit met jullie te doen.
"In de Bijbel wordt gesproken over Gods stem. Ik las in jouw eerdere e-mail dat Abram achter een anonieme stem aan gaat. Hoe kunnen we het vertrouwen hebben en blijven luisteren als de kille, zwijgende, stilte lang blijft aanhouden? Hoe kunnen wij onze eigen gedachten, die in stilte opkomen, onderscheiden van die stem?"
|
|
Beste "Stille Nacht",
het is een vraag die me wel aan het hart gaat, omdat de stilte van God een thema is dat niet bespreekbaar is in alle kerken of geloofsgemeenschappen. 'Dan geloof je niet genoeg', zeggen ze soms, of 'Misschien is er een zonde in je leven', of 'Je luistert niet op de juiste manier', of 'Hoe kan dat nou, ik zeg elke dag vrolijk GOEDEMORGEN tegen de Heilige Geest'.
Juist de confrontatie met gelovigen die altijd maar blij en spiritueel vervuld zijn, of met Bijbelteksten waarin mensen als jij en ik dagelijks met God lijken te communiceren, kan dan frustrerend zijn. Ligt het aan mij, ligt het aan hen, doe ik iets verkeerd of klopt het geloofsverhaal gewoon niet?
Er zijn honderden manieren waarop God stil kan blijven in je leven. Een belofte kan uitblijven, zoals een vragensteller afgelopen week in deze rubriek meldde. Je kunt een gebrek aan geloofsvreugde of -ervaringen hebben dat wel jarenlang kan aanhouden. Of je voelt je vervreemd en eenzaam in de kerk omdat je niet kunt meemaken wat ze daar (en/of in de Bijbel) allemaal aan geloofsuitspraken doen.
Op Goede Vrijdag keek ik de film 'Silence', waarin een Vroegmoderne missionaris in Japan is beland, waar de inquisitie het christendom actief bestrijdt. De zendeling hoort niets van God, worstelt met twijfel, met martelingen, met dilemma's, maar het blijft de hele film, zijn hele leven lang stil.
|
|
|
Feit is dat de meesten van ons op de meeste momenten van de dag geen direct lijntje met God hebben zoals we een direct lijntje hebben met de persoon tegenover ons aan de eettafel. Je bent hierin niet alleen, noch is er iets mis met jou, noch zou je, volgens mij, krampachtig moeten proberen om dat lijntje wél te leggen. Een God is geen hond die komt wanneer je roept, noch is een God een mens van vlees en bloed. Dat werkt allemaal even anders, en boven is het soms oorverdovend stil.
|
|
|
|
Leendert - Boven is het stil
|
|
Ik heb op deze vraag geen antwoord. Deels omdat het maatwerk is - een geloofsleven werkt voor iedereen net weer anders. Deels ook omdat, als ik het antwoord had, het hele mysterie van 't geloof in mijn hand zou passen. En mijn handen zijn groot, maar zó onbescheiden pretentieus ben ik nu ook weer niet.
Een aantal gedachten voor je.
- In de Bijbel is het vaak ook stil. Lees het hele boek 'Rechters' eens door, of het boek 'Esther', of vele passages over de koningen vanaf David. Er gaan generaties voorbij zonder dat God echt gehoord is, in de Bijbel. Een Godservaring is misschien geen regel, maar uitzondering.
- Leef met rituelen. De jaarlijkse liturgie neemt je mee van een voorzichtig lichtje in het donker (Kerst) naar het doven van al het licht (Goede Vrijdag) naar het voorzichtig opnieuw ontvlammen van het licht (Pasen) naar een vlammenzee (Pinksteren) en weer terug. Door in die cyclus mee te draaien vorm je jouw leven naar het verhaal van God. Zo ook met dagelijkse rituelen zoals het gebed, wekelijkse rituelen zoals kerkgang, rituelen op sleutelmomenten in je leven zoals doop, biecht, en noem maar op. Die rituelen zijn er niet voor supergelovigen, maar voor mensen zoals jij en ik, om ons te helpen om enige gelovige regelmaat in ons levensritme te laten slijten.
- Zoek anderen op. Toen ik het eens erg moeilijk had zei ik tegen een dominee: 'Het lukt mij deze tijd niet echt om te bidden'. Ze antwoordde: 'Dat hoef jij ook niet te doen, dat doen wij wel voor je'. De gemeenschap kwam mijn ongeloof tegemoet. Dat kan fijn zijn. Daarnaast kun je ook juist lotgenoten opzoeken. In elke kerk en plaats zijn medegelovigen die ook weten wat de stilte van God is. Klaag er samen over, of zoek in de Bijbel naar nóg meer lotgenoten (zij zijn legio) of kijk een goede film en denk na over het leven. God zegene de greep.
- Wees zelf Gods licht. Een dominee zei eens: 'Je moet nooit iets bidden als je niet bereid bent om zelf de vervulling van je gebed te zijn'. Dus als je elke dag bidt dat je buurvrouw niet zo eenzaam hoeft te zijn, overweeg dan eens om Gods handen en voeten te zijn op deze aarde. Wees degene die (in Gods naam, in godsnaam of gewoon uit liefde) die eenzaamheid waartegen jij bidt, zelf verlicht. Als het kan. Ja, ook dat is een manier om om te gaan met de stilte van God: zelf haar stemgeluid proberen te zijn. Wederom: God zegene de greep.
- Zit je in de goede kerk? Heroverweeg de boeken die je leest over God. Zoek het eens in een veel orthodoxere of een veel vrijzinnigere of een veel kloosterlijkere of een veel maatschappelijkere of een veel Britsere of een veel joodsere of een veel katholiekere of een veel evangelischere hoek. Als je écht vastloopt in het geloof en er niet uitkomt met de boeken en blogs en kerkgenoten om je heen, kun je God weleens proberen in een andere hoek te zoeken. Zelf ben ik überprotestants, maar ik vier al jarenlang Pasen in de Oud-Katholieke Kerk. En ik lees graag rabbijnen over de Bijbel. Om maar twee voorbeelden te noemen. Soms is de stilte van God het gevolg van het feit dat jouw geloofszaadje niet in voor jou vruchtbare grond ligt. Dat kan.
- Laat het eens een tijdje zitten. Niemand dwingt jou om gelovig te doen (hoop ik). Toen ik het echt niet meer zag, hoorde, voelde, geloofde, heb ik dat eens aan mijn intimi verteld en ben ik gestopt met me geloviger voordoen dan ik was. Wat bleek? Ik stuiterde als vanzelf weer terug. Bleek ongeneeslijk religieus. Dat is ook een manier van God ervaren - God eerst helemaal loslaten en dan ontdekken dat je dat eigenlijk niet kunt - dus wie hield ik voor de gek? Ook dit werkt bij iedereen anders, maar gun jezelf de ruimte, in je zoektocht naar je eigen weg in het geloof en met God, om alles achter je te laten wat je dacht te hebben en weten.
|
|
Het is belangrijk dat je weet dat de stilte van God een essentieel onderdeel van het christelijk geloof is. Jezus ging daarheen, door een hel, werd gek van de stilte, om te laten zien aan ons: ook in die stilte ben ik. Er is geen stilte zo stil, of er kan weer muziek klinken. Er is geen stilte zo stil, of je bent totaal verloren voor God, totaal het contact kwijt. Stille Zaterdag is de dag bij uitstek dat je dat viert. Dat je stilstaat bij die stilte (ook, juist, als het op die dag eigenlijk heel lekker met je gaat. Want je zoekt op die dag de solidariteit op met iedereen die door de godverlatenheid heen moet).
In het christendom hoef je nooit moedeloos te zijn. Er is altijd hoop. Maar: je mág je wel moedeloos voelen. Lees de Psalmen maar. Daar is alle ruimte voor, en het is goed als je die ruimte pakt wanneer je je zo voelt. Ook al is het lente. Ook al is het Paaszondag.
Ik ben die ik ben, zei God. Maar wie dat dan precies is, dat blijft hier een mysterie.
Ik ben erbij, zei God. Maar wel op Gods eigen manier, via ondoorgrondelijke wegen.
JHWH, noemde God zich. We hebben een naam om op te vertrouwen, maar het is een klinkerloze naam met zachte medeklinkers die zo je mond uitvliegen als je 'm probeert uit te spreken.
Ons geloof, lieve lezer, is ten diepste een grote paradox van kaarsjes in de winter, kruisen in de lente, psalmen in de stilte, donderpreken als we lekker gaan, hemelse visioenen als we in ballingschap zijn.
God en wij, we dansen levenslang om elkaar heen.
De kunst van geloven en leven is om van die dans te leren genieten.
Dit was het: Veertig Dagen, Veertig Vragen. Dankjulliewel, zalig Pasen!
|
|
|
|
|
